Dünyada ilk kez Türk bilim kimseleriyle iddialı ve ASC proteini mikroküreciklerinden 30 gün dayanabilen aşı taşıyıcı teknolojisi Japonya ve ABD’den patent aldı. Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nesrin Özören’in buluşunun Kuş Gribi ve Domuz Gribi gibi hastalıkların yanı sıra, Zika benzeri dünyayı sarsan yeni virüslere karşı da etkin olarak kullanılabileceği belirtiliyor.
Boğaziçi Üniversitesi Yaşam Bilimleri Araştırma Merkezi ve Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Nesrin Özören’e 2014 yılında ulusal patent araştırması ” Oda Başı taşıyıcı protein mikrokürecik teknolojisi ” için ABD ve Japonya da patent verdi.
2009 yılından bu yana Boğaziçi Üniversitesi’nde sürdürülmekte olan proje olarak “ASC zerrecik / mikrokürecik aşı taşıyıcı” teknolojisiyle soğuk zincir standartlarından bağımsız olarak dünyanın her yerine aşı gönderilebilecek.
Boğaziçi Üniversitesi’nde gerçekleştirilecek kaynakta bulunmadığında altını çizen Özören şu bilgileri verdi; ‘ ‘ Günümüzde aşı teknolojisinde kullanılan lipozom veya nano-yönelimli farklı taşıyıcı sistemler var ancak bizim geliştirdiğimiz mikro kürecik sistemi yepyeni bir teknoloji. Bu sistem, ASC proteininin meydana getirdiği iplik yapılarının biri üzerinde katlanarak yumak gibi tanımlanabilecek sağlam bir yapının oluşmasından kaynaklanmaktadır ” .
Türkiye aşı teknolojisinde öncü olabilir
Türkiye’nin kendi aş üretmenin öneminin kavradığını ve bu geziye yatırımlara başlandığını belirten Özören aşı teknolojisini geliştirecek adımlarda Türkiye’nin öncü saatleri belirtti. ‘ ‘ Elimizdeki ASC zerrecik sistemi ile kompozit aşılar üretilebilir, Zika gibi yeni virüslere yönelik veya anti-tüm çalışmalarında tamamen yeni aşılar veya var olan aşıların geliştirilebilmesi için yeni teknolojiler denenebilir. Laboratuvar deneyinde ilk denememizde anti-tümör deneyini farede yaptık ve olumlu sonuç aldık ”.
Boğaziçi Üniversitesi’nde gelecekte yeni aşı taşıma protein mikrokürecik teknolojisinde sonraki sonraki kritik adımların Faz II klinik çalışmasında Özören, ‘ ‘ Hayvan deneylerinde ASC zerreciklerinin verimli çalışan bir taşıma sistemi kanıtladık, sonra bu adımı ilerletecek Yatırımlara ihtiyaç var. Bu sayede Türkiye’de yerli olacak, yeni ve özgün, başka basma kalıp kopyası olmayan ve telif hakkının bizde olduğu aşı üretimi mümkün, bu da bizim adımıza çok sevindirici. Bilim dünyasında bir sistem yenilenmesi gerçekleştirilebilir ” dedi.
Yeni teknolojide oda muhafaza edilebiliyor
Günümüzde kullanılan yeni nesil aşılarda mikroorganizmaların sadece en çok yazı yanıtı veren parçaları, bu yapıları içeren aşıların ise 2-8 0C derece ve düşün saklanmaları gerekiyor. Özören, şu şekilde anlattı: “2009’dan bu yana yaptığımız çalışmalar sonucu yeni bir protein mikrokürecik taşıyıcı bulduk. ASC zerreciklerinin üzerine istediğimiz bir hastalığın etkin antijenini (mesela grip virüsü ajanı-H5, kuduz mikrobu parçası ya da başka bir zararlı organizma parçası) yükleyip hayvan ve / veya insanlara zerk edip bağışıklama elde edebiliriz. Yeni aşı teknolojisi olarak geliştirdiğimiz bu yöntem ile henüz aşıları bulunmayan ve / veya aşı etkinliği olan hastalıklara karşı da yeni aşıların üretimini kolaylaştırabiliriz. Buluşumuz olan ASC zerrecik taşıyıcısı; üzerine yüklenen antijenler / uyaranları 30 gün boyunca oda ya da donma / çözülme döngülerine dirençli bir şekilde koruyor. Bu teknoloji ile geliştirilecek tüm aşılar; Bugün ihtiyaç duyulan muhafaza yerine normal ısı koşullarında dünyanın yerine gönderilebilecek ”.
Dünyada ilk kez ASC zerrecikleri üzerinde başka moleküllerin (antijenlerin) üzerinde başka moleküllerin (antijenlerin) üzerinde başka moleküllerin taşınabileceği ve gidebilecek makrofaj haline getirilebileceğini bulup, bu sayede aşı teknolojisi geliştirdiklerini ifade eden Prof. yok edilmesinde etkili olduğunu belirtti. Nesrin Özören, “ASC zerrecikleri üzerinde yaptığımız deneylerde bu protein bileşiğinin, vücut bilimleri çok iyi bir antijen / aşı taşıyıcı gördük. ASC zerreciklerinin üzerine veya yazına yazmayı tetikleyecek, antijen dediğimiz uyaranları ekleyebiliyoruz, böylece aşı teknolojisinin hedefleniyor ekli yazılabilirlik kolaylaştırıyoruz ”dedi.
Kaynak: https://haberler.boun.edu.tr/tr/haber/dayanikli-asi-tasiyici-protein-mikrokurecik-teknolojisine-abd-ve-japonyadan-patent
